IBD: WAT IS HET, WAT DOET HET?

In het geval van IBD valt het immuunsysteem als het ware de bacteriën aan die zich in de darmen bevinden waardoor ontstekingen ontstaan. Dit kan klachten zoals buikpijn, diarree (soms met bloed) en vermoeidheid geven.¹

IBD is een verzamelnaam voor een aantal ziekten van de darm. De bekendste en meest voorkomende vormen van IBD zijn colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. Bij colitis ulcerosa is het slijmvlies van de dikke darm ontstoken. Bij de ziekte van Crohn is dat ook zo, maar kunnen de ontstekingen verder gaan dan het slijmvlies en diep in de darmwand schade veroorzaken.
Ook kunnen bij de ziekte van Crohn de ontstekingen op allerlei plaatsen in het maagdarmkanaal aanwezig zijn zoals in de slokdarm, de maag, de dikke en dunne darm maar ook in de mond of de endeldarm.¹

• Is IBD een veel voorkomende ziekte?

  In Nederland komt IBD voor bij ongeveer 1 op de 200 personen; dit betekent dat er ruim 90.000 mensen zijn met IBD. Iets meer dan de helft heeft colitis ulcerosa en iets minder dan de helft heeft de ziekte van Crohn.^2,3

  Colitis ulcerosa wordt meestal ontdekt bij mensen tussen de 15 en 40 jaar, al komt de ziekte ook relatief vaak voor bij mannen tussen de 60 en 70 jaar. Iets meer mannen dan vrouwen hebben colitis ulcerosa.² De ziekte van Crohn wordt meestal ontdekt bij mensen tussen de 15 en 30 jaar. Het komt iets vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.³

• Wat zijn de oorzaken voor het ontstaan van IBD?

  Je vraagt je misschien af: waarom ik? Tot nu toe is niet goed bekend waarom de een wel IBD krijgt en de ander niet. Wel is het zo dat als IBD in je familie voorkomt, je waarschijnlijk een genetische aanleg voor IBD hebt. Omgevingsfactoren spelen ook een rol, zoals:

  • (Westerse) leefstijl, zoals ongezonde voeding, roken, weinig beweging, slecht slaapritme en stress
  • Gebruik van (bepaalde) medicijnen
  • Te veel zonlicht
  • Darmflora (de bacteriën in je darm)
  • Te veel aan hygiëne

• Wat doet IBD in je lichaam?

  Normaal gesproken beschermen immuuncellen het lichaam tegen virussen, bacteriën of andere ongewenste indringers. Bij IBD valt het immuunsysteem de binnenkant van je darmen juist aan. Of, om precies te zijn: de bacteriën in je darmen.¹ Je darmen bevatten miljoenen bacteriën, die onder andere nodig zijn voor een goede darmwerking.⁴ Men denkt dat bij IBD je immuunsysteem niet goed meer het verschil kan maken tussen goede en slechte bacteriën waardoor het dus de goede darmbacteriën aanvalt.⁵

  ---

  Wat er bij colitis ulcerosa gebeurt 

  Bij colitis ulcerosa begint de ontsteking in het laatste stukje van de dikke darm, de endeldarm, die net boven de anus zit. Het slijmvlies van de endeldarm raakt ontstoken en dit kan ook ‘overslaan’ op andere delen van de dikke darm.²

  

  ---

  

  Wat er bij de ziekte van Crohn gebeurt

  Bij de ziekte van Crohn kunnen de ontstekingen in het hele maagdarmkanaal voorkomen. Vaak zitten ze op het stukje waarop de dunne naar de dikke darm overgaat.⁶

  ---

  Verschillen tussen colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn

  Zoals je ziet lijken colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn nogal op elkaar. Toch is er een aantal belangrijke verschillen (tabel 1).⁷

  

• Wat zijn de mogelijke symptomen?

  IBD kan op heel verschillende manieren te merken zijn. Sommige symptomen zijn duidelijk te voelen, andere niet (meteen). IBD kan voor iedereen anders zijn.¹

  Algemene klachten IBD¹

  • Buikpijn
  • Diarree (soms met bloed)
  • Vermoeidheid

  De symptomen en klachten bij colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn kunnen onderling enigszins verschillen. Wat ze wel gemeen hebben, is dat de klachten en de ernst ervan per persoon verschillen en ook afhangen van de plek in je darmen of maagdarmkanaal waar de ontsteking(en) zit(ten) (tabel 2).^2,3

  Bij zowel colitis ulcerosa als de ziekte van Crohn kunnen de klachten en symptomen in ernst wisselen. Soms ook lijkt het alsof de klachten weg zijn, maar dan komen ze toch (weer) terug. Zo zijn er periodes dat de ontstekingen in je darmen vaak voorkomen en heftig zijn (‘opvlamming’ van de ziekte), maar er kunnen ook tijden zijn dat het rustig is en je er niet of weinig last van hebt (‘remissie’).^2,3

  

• Hoe beïnvloedt IBD mijn leven?

  De diagnose IBD gaat vaak met veel veranderingen gepaard, zowel lichamelijk als geestelijk. Dit kan natuurlijk ook gevolgen hebben voor jouw levensstijl, relatie, werk en ook bijvoorbeeld seksualiteit. In welke mate het dagelijkse leven verandert, kan afhangen van het beloop van jouw IBD. Het is ook heel belangrijk hoe je zelf met je ziekte omgaat.